Wat communicatie kan doen in de strijd tegen het lerarentekort
Het lerarentekort blijft tot en met 2033 onverminderd hoog. Dat blijkt in elk geval uit de meest actuele cijfers van Centerdata en het Ministerie van Onderwijs. De verwachte daling zet nog niet door. Huis Communicatie heeft veel expertise en ervaring met arbeidsmarktcommunicatie voor het onderwijs. Vijf vragen aan senior communicatieadviseur Janneke Dijke die niet alleen op school- en bestuursniveau werkt, maar ook op regionaal niveau.
Wat is jou opgevallen in de cijfers?
“Iedereen had gehoopt, verwacht en voorspeld dat er een lichte daling aan zat te komen, maar dat is helaas niet het geval. Het landelijke lerarentekort in december 2023 was bijvoorbeeld 9,7%, dat is gigantisch. Tot 2028 zal het tekort alleen nog maar stijgen. Die cijfers zijn heel zorgwekkend, vooral omdat bijna alle onderwijsprofessionals er dagelijks last van hebben. Ik spreek schoolleiders die met de handen in het haar zitten omdat ze hun vacatures niet vervuld krijgen. Met kunst en vliegwerk lossen ze de problemen op. Ik leef enorm mee met die scholen.”
Wat is volgens jou de oplossing?
“Een simpele oplossing is er eigenlijk niet. Een flitsende vacature of video werkt niet altijd meer. Ik heb de afgelopen maanden vier samenwerkende schoolbesturen in de regio Groot Amsterdam mogen ondersteunen met strategische communicatie van hun Plan C. Wat zij doen, is een voorbeeld voor andere regio’s. Alle scholen van deze besturen gaan zelf oplossingen ontwikkelen op schoolniveau. De ene school wil bijvoorbeeld aan de slag gaan met digitale innovaties, de andere school met de inzet van vakdocenten en de volgende met extra onderwijsondersteunend personeel. Die regionale, brede aanpak waarbij de school regie heeft, werkt heel goed. Onlangs was de officiële aftrap van Plan C.”
Wat heeft Huis Communicatie kunnen betekenen voor Plan C?
“We zijn gestart met het ontwikkelen van de communicatiestrategie. Daarbij houden we rekening met alle mitsen en maren, kansen en bedreigingen. En we zorgen dat de uitvoering praktisch en haalbaar is, ook financieel. Daarna hebben we een logo ontwikkeld waarbij we kleuren uit de besturenlogo’s hebben ingezet. Het logo is prachtig geworden. Vooral als je bedenkt dat die roze-rode C een missend puzzelstukje is om de O van onderwijs weer rond te krijgen. In december hebben we de interne doelgroepen binnen de vier besturen ingelicht en in januari zijn de externe doelgroepen aan de beurt. 9 januari was de officiële aftrap met een persmoment en een inspiratiebijeenkomst voor onderwijsprofessionals. Er waren 99 aanwezigen, heel tof.”
En wat kan een schoolbestuur doen?
“Voor schoolbesturen is de situatie zeker net zo complex. Regionale samenwerking zoals in Plan C zie je op verschillende plekken in Nederland. Op bestuursniveau zijn goed HRM-beleid en werkgeverschap belangrijke thema’s. Maar ook behoud, interne ontwikkel- en doorgroeikansen en een sterk imago van zowel bestuur als school zijn van belang. Huis Communicatie ondersteunt meerdere schoolbesturen met de interne en externe communicatie op die gebieden. De aantrekkingskracht moet van binnenuit komen. De boodschap (‘bij ons moet je zijn voor een leuke baan’) is 100 keer krachtiger als die uit de mond komt van een eigen medewerker.”
Wat zijn jouw verwachtingen voor de toekomst?
“Uit de cijfers blijkt dat het tekort verder toeneemt en ook de regionale verschillen vergroten. In en rond grote steden is het tekort het grootst. Ik denk dat de rek die veel scholen nu nog opzoeken er binnenkort écht uit is en dat scholen en besturen dus genoodzaakt zijn om andere denkrichtingen en oplossingen in te zetten of uit te breiden, bijvoorbeeld op het gebied van anders organiseren. Ook ouders zullen hun verwachtingen bij moeten stellen. Al die veranderingen vragen om goede communicatie en wat dat aangaat is er nog genoeg voor mij en mijn collega’s te doen.”
Wat communicatie kan doen in de strijd tegen het lerarentekort
Wat is jou opgevallen in de cijfers?
“Iedereen had gehoopt, verwacht en voorspeld dat er een lichte daling aan zat te komen, maar dat is helaas niet het geval. Het landelijke lerarentekort in december 2023 was bijvoorbeeld 9,7%, dat is gigantisch. Tot 2028 zal het tekort alleen nog maar stijgen. Die cijfers zijn heel zorgwekkend, vooral omdat bijna alle onderwijsprofessionals er dagelijks last van hebben. Ik spreek schoolleiders die met de handen in het haar zitten omdat ze hun vacatures niet vervuld krijgen. Met kunst en vliegwerk lossen ze de problemen op. Ik leef enorm mee met die scholen.”
Wat is volgens jou de oplossing?
“Een simpele oplossing is er eigenlijk niet. Een flitsende vacature of video werkt niet altijd meer. Ik heb de afgelopen maanden vier samenwerkende schoolbesturen in de regio Groot Amsterdam mogen ondersteunen met strategische communicatie van hun Plan C. Wat zij doen, is een voorbeeld voor andere regio’s. Alle scholen van deze besturen gaan zelf oplossingen ontwikkelen op schoolniveau. De ene school wil bijvoorbeeld aan de slag gaan met digitale innovaties, de andere school met de inzet van vakdocenten en de volgende met extra onderwijsondersteunend personeel. Die regionale, brede aanpak waarbij de school regie heeft, werkt heel goed. Onlangs was de officiële aftrap van Plan C.”
Wat heeft Huis Communicatie kunnen betekenen voor Plan C?
“We zijn gestart met het ontwikkelen van de communicatiestrategie. Daarbij houden we rekening met alle mitsen en maren, kansen en bedreigingen. En we zorgen dat de uitvoering praktisch en haalbaar is, ook financieel. Daarna hebben we een logo ontwikkeld waarbij we kleuren uit de besturenlogo’s hebben ingezet. Het logo is prachtig geworden. Vooral als je bedenkt dat die roze-rode C een missend puzzelstukje is om de O van onderwijs weer rond te krijgen. In december hebben we de interne doelgroepen binnen de vier besturen ingelicht en in januari zijn de externe doelgroepen aan de beurt. 9 januari was de officiële aftrap met een persmoment en een inspiratiebijeenkomst voor onderwijsprofessionals. Er waren 99 aanwezigen, heel tof.”
En wat kan een schoolbestuur doen?
“Voor schoolbesturen is de situatie zeker net zo complex. Regionale samenwerking zoals in Plan C zie je op verschillende plekken in Nederland. Op bestuursniveau zijn goed HRM-beleid en werkgeverschap belangrijke thema’s. Maar ook behoud, interne ontwikkel- en doorgroeikansen en een sterk imago van zowel bestuur als school zijn van belang. Huis Communicatie ondersteunt meerdere schoolbesturen met de interne en externe communicatie op die gebieden. De aantrekkingskracht moet van binnenuit komen. De boodschap (‘bij ons moet je zijn voor een leuke baan’) is 100 keer krachtiger als die uit de mond komt van een eigen medewerker.”
Wat zijn jouw verwachtingen voor de toekomst?
“Uit de cijfers blijkt dat het tekort verder toeneemt en ook de regionale verschillen vergroten. In en rond grote steden is het tekort het grootst. Ik denk dat de rek die veel scholen nu nog opzoeken er binnenkort écht uit is en dat scholen en besturen dus genoodzaakt zijn om andere denkrichtingen en oplossingen in te zetten of uit te breiden, bijvoorbeeld op het gebied van anders organiseren. Ook ouders zullen hun verwachtingen bij moeten stellen. Al die veranderingen vragen om goede communicatie en wat dat aangaat is er nog genoeg voor mij en mijn collega’s te doen.”